نویز

نویز، اختلال، پارازیت واژههایی هستند که ممکن است در طول روز بارها از آنها استفاده کنیم. واژه ای انگلیسی است که به معنای اختلال میباشد اما در بسیاری از متون الکتریکی به معنای آلودگی صوتی شناخته میشود.

ساده ترین تعریف آن عبارت است از هرگونه اختلال یا انرژی ناخواسته و مزاحمی که در مسیر انتقال سیگنال به صورت تصادفی وارد سیگنال شده و باعث اعوجاج یا تغییر شکل سیگنال میشود. چون به صورت تصادفی رو سیگنال اثر میگذارد، گفته میشود که ماهیت تصادفی یا رندم دارد بنابراین در بررسی و تحلیل مسائل نویزی از مفاهیم آمار و احتمال استفاده میکنیم.

قوی یا ضعیف بودن یک سیگنال میتواند بر اثرپذیری بر آن اثر گذارد، به عنوان مثال اگر یک سیگنال ضعیف باشد؛ نویز بیشتر میتواند روی آن اعواجاج ایجاد کرده و باعث تخریب آن شود. گاهی تاثیر آن بر سیگنال چنان مخرب است که باعث از بین رفتن سیگنال اصلی و اشتباهات غیرقابل جبران میشود.

برای مقابله با آن باید ابتدا منبع آنرا تشخیص داد، نویزها را میتوان براساس منابع آنها به دو دسته خارجی (External) و داخلی (Internal) تقسیم بندی کرد.

نویز خارجی همانگونه که از اسمش پیداست، منبع ایجاد آن خارجی است یعنی ارتباطی به مدار فرستنده،گیرنده و خود سیگنال ندارد. بنابراین شیوه مقابله با آن کمی دشوار است چون کنترل کردن عوامل خارجی کمی سخت است.

منشاء خارجی خود به 3 دسته تقسیم میشود:

1- اتمسفری: در اثر تخلیه الکتریکی ابرها هنگام رعد و برق حاصل میشود و طبیعی به حساب می آید. حتما تاکنون با خراب شدن شبکه های تلویزیونی پس از بارندگی مواجه شده اید. خراب شدن شبکه های تلویزیونی در اثر ایجاد اختلال پس از تخلیه بارهای الکتریکی ابرها و پخش شدن آن در شبکه های رادیویی حاصل میشود.

2- فرا زمینی: از یک منبع فرا زمینی مانند خورشید یا کیهانی حاصل میشود. شاید به دلیل فاصله زیادی که با زمین دارد تاثیر کمتر یا بهتر است بگوئیم غیر مستقیم روی ماهواره ها یا سایر گیرنده و فرستنده هایی که در اطراف زمین قرار دارند میگذارد. این نویز هم طبیعی بوده و قدرت کمی دارد.

3- ساختگی: در اثر سیستم های پیشرفته الکتریکی تولید میشود که طبیعی نیست و به آنها ساختگی یا صنعتی گفته میشود.

نویز داخلی؛ منشاء یا منبع ایجاد آن داخلی بوده و اغلب به ماهیت مدارات الکترونیکی و فرستنده گیرنده ها بستگی دارد.

منشاء داخلی به 4 نوع تقسیم میشود:

1- حرارتی: انرژی جنبشی الکترون ها در مدارات و قطعات الکترونیکی باعث ایجاد گرمای نامطلوب میشود، زیرا این گرما باعث اثرات اختلال در عملکرد مدار میشود.

2- ضربهای: منشاء آن جریان الکتریکی الکترونها بوده و دراثر حرکات تصادفی الکترون و حفره ها حاصل میشود.

3- زمانگذر: هرچه مسیر انتقال طولانیتر باشد، این اختلال بیشتر است زیرا در مسیر انتقال به سیگنال می پیوندد.

4- فلیکر: بسته به فرکانس کاری مدار می تواند مخلل یا غیر مخلل باشد. منشاء آن هم حرکت حاملها و چگالی آنها میباشد. گفته میشود که در فرکانس پایین نامطلوب است.

بسته به اینکه منشاء داخلی یا خارجی باشد، روش هایی برای اثر کاهش آن بکار برده میشود. اغلب این روشها تخصصی بوده که در دانشگاهها به صورت کار تحقیقاتی یا پایاننامه تعریف میشود. اخیرا از روشهایی استفاده میشود که از نویز مدار به عنوان منبع انرژی و پدیده مطلوب ، بهره می برند.